Główne założenia modelu aktywizacji osób głuchych

Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki zajmuje się wsparciem osób głuchych w znalezieniu zatrudnienia oraz w powrocie na rynek pracy. Organizacja posiada wieloletnie doświadczenie związane z aktywizacją osób głuchych zdobyte w trakcie realizacji projektów zarówno o charakterze lokalnym min. projekt: „4 kroki 3.0”, projekt „Aktywni Głusi po 40-stce”, projekt „4 kroki obszar 3” jak i ogólnopolskim (projekt „4 kroki - wsparcie osób niesłyszących na rynku pracy II”, projekt „4 kroki plus”) a także międzynarodowym (projekt „Deaf Work. Model zwiększenia dostępu do zatrudnienia Głuchych”).

Efektem doświadczeń zdobytych w tym obszarze aktywności organizacji jest kompleksowy model pracy mający na celu znalezienie i utrzymanie zatrudnienia przez osoby głuche i słabosłyszące.

Model zakłada działania wieloetapowe, na co najmniej kilku obszarach i współpracę z różnymi podmiotami oraz specjalistami.

Wszystkie planowane działania aktywizujące skierowane do osób głuchych są dla nich indywidualnie dobrane w oparciu o diagnozę predyspozycji zawodowych, osobiste preferencje oraz sytuację na lokalnym rynku pracy. Informacje na temat prowadzonych przez organizację działań są łatwo i powszechnie dostępne w języku migowym na stronie internetowej PZG.

Istotną kwestią jest to, aby wszystkie osoby bezpośrednio pracujące z klientem głuchym posiadały wiedzę i doświadczenie w pracy w środowisku osób głuchych. Idealnym rozwiązaniem jest również znajomość języka migowego na poziomie umożliwiającym bezpośrednią komunikację z osobą niesłyszącą.

Uważność na krzywdzące stereotypy i wrażliwość na sytuację osób głuchych oraz stosunek podmiotowy i partnerski oparty na szacunku i współpracy to kluczowe wartości wyznaczające relację pomiędzy pracownikami PZG/OŁ a klientem który korzysta z działań aktywizujących w naszej organizacji.

Profesjonalnie dobrana kadra pracowników gwarantuje wysokie standardy wsparcia i dba o to, aby w pracy z osobami niesłyszącymi realizowano zasady empowerment. Aby mieć pewność, że pracownicy są dobrze zrekrutowani stosujemy w organizacji wystandaryzowane procedury rekrutacji min. scenariusze rozmów kwalifikacyjnych dla doradców zawodowych oraz trenerów pracy.

Zespół składa się z następujących osób:

• Pośrednika pracy, który zajmuje się zbieraniem ofert pracy, lobbowaniem na rzecz zatrudnienia głuchych;
• Doradcy zawodowego, który zajmuje się diagnozą zawodową, ustala ścieżki rozwoju zawodowego – tworzy Indywidualny Plan Działań, bada potencjał i obszary do wzmocnienia;
• Trenera pracy, który zajmuje się bezpośrednią i długofalową pracą z głuchym klientem oraz pracodawcami, szkołami, firmami szkoleniowymi, urzędem pracy, agencjami zatrudnienia itp.;

Trener pracy towarzyszy osobie głuchej przez cały proces zatrudnienia. Stąd ważne są wysokie kompetencje interpersonalne pracownika na tym stanowisku oraz wypracowanie dobrej relacji z klientem w oparciu o ustalone i zaakceptowane przez dwie strony zasady; 

• Mentora i toutora którym jest osoba głucha wspierająca głuchego klienta (rola modelowa, metoda sucess story)
• Tłumacz j. migowego, który bezwzględnie musi być obecny w każdej sytuacji która wymaga komunikacji pomiędzy osobą głuchą a słyszącą.

Zespół współpracuje ze sobą aby osiągnąć zaplanowany w IPD cel. Aby zminimalizować ryzyko wypalenia zawodowego i stresu raz na kilka miesięcy lub w zależności od potrzeb zespół odbywa spotkania superwizyjne na którym omawiane są trudności i planowane możliwe do zastosowania rozwiązania.

W zależności od sytuacji osoby z którą zespół pracuje, organizacja korzysta ze współpracy z różnymi specjalistami, ponieważ bycie bezrobotnym to najczęściej efekt bardzo założonej sytuacji która może mieć kilka przyczyn. Ważne aby je dostrzec i możliwie szybko oraz adekwatnie zareagować.

Są to najczęściej:

• Psycholog
• Radca prawny
• Pracownik socjalny

Dzięki wsparciu tych specjalistów i rozwiązaniu problemów osobistych, rodzinnych, interpersonalnych, bytowych, prawnych itp. osoba głucha może skupić się na aktywnym poszukiwaniu pracy i zdobywaniu nowych kwalifikacji zawodowych.

Na tym etapie pośrednik pracy oraz trener pracy współpracują z min.:

• Pracodawcami;
• Instytucjami rynku pracy: Agencje zatrudnienia, Urzędy pracy itp.;
• Firmami szkoleniowymi/indywidualnymi trenerami;
• Szkołami dla głuchych.

Zarówno doradca zawodowy jak i pośrednik pracy oraz trener pracy muszą mieć wiedzę na temat sytuacji na lokalnym rynku pracy, aspektów prawnych związanych z zatrudnieniem osób z niepełnosprawnością słuchu, zagadnień z zakresu bhp i medycyny pracy.

Pośrednik pracy i trener pracy muszą również posiadać wiedzę jak zachęcić pracodawcę do zatrudnienia osoby niesłyszacej a trener pracy jak zadbać o to, aby środowisko pracy było przyjazne i komfortowe dla głuchego pracownika (rozwiązania ułatwiające komunikację i poprawiające bezpieczeństwo, szkolenie z zasad savoir vivre wobec głuchych dla zespołu itp.). W naszym modelu zakładamy współpracę nie tylko z pracodawcą ale również z lekarzami medycyny pracy i specjalistami ds. BHP ponieważ w praktyce to oni decydują o tym czy dana osoba może pracować na stanowisku które szykuje dla niej pracodawca.

Model zakłada również podnoszenie i zmianę kwalifikacji zawodowych osoby głuchej, które często są niskie, nie odzwierciedlają zdolności i zainteresowań klienta oraz nie odpowiadają na zapotrzebowania zgłaszane przez lokalnych pracodawców.

W ramach tych aktywności organizujemy:

• Szkolenia zewnętrzne (firmy, instytucje szkoleniowe)

Ważne aby były to indywidualne czyli „szyte na miarę” kursy i szkolenia, które uwzględniają zarówno predyspozycje klienta niesłyszącego jak i realne oczekiwania pracodawcy. Idealnym rozwiązaniem są szkolenia w miejscu pracy. Ważne, aby unikać szkoleń masowych gdzie większość stanowią osoby słyszące - nasze doświadczenia pokazują, że w takich sytuacjach edukacja osoby głuchej jest mało efektywna.

• Przygotowanie zawodowe w szkole zawodowej dla głuchych (w sytuacji gdy pracodawca zgłasza „zapotrzebowanie” na konkretne umiejętności – trener w porozumieniu ze szkołą przygotowuje i realizuje plan szkolenia zawodowego ucznia przy wykorzystaniu zasobów szkoły np. wyposażone pracownie i kadra nauczycielska)
• Staże i praktyki zawodowe po min. 3 miesiące dla każdego z działań. Wcześniej możliwe są także tzw. próbki pracy czyli kilkugodzinne wizyty u wybranego pracodawcy.

Jako ważną formę zajęć wzmacniających potencjał osobisty i zawodowy osoby głuchej organizujemy również grupowe warsztaty Life Skills prowadzone w miarę możliwości przez niesłyszących trenerów.

Po doprowadzeniu do zatrudnienia zakładamy ok. 3 miesiące wsparcia dla osoby głuchej oraz pracodawcy w zależności od zgłaszanych potrzeb np. konsultacje z trenerem pracy albo mentorem.